6.2 MEMBRAN SEL

Apakah yang dimaksudkan dengan membran sel?

Selamat malam pelajar sekalian, kali ini Ticer Rita ingin berkongsi tentang satu topik dalam sukatan pelajaran Sains Sukan STPM iaitu Membran Sel. Mari kita lihat maksud, ciri, fungsi dan konsep berkaitan membran sel.

Aspek	Huraian
Maksud Membran Sel	Membran sel atau membrane plasma ialah lapisan nipis separa telap yang mengelilingi sitoplasma sel, mengasingkan kandungan sel daripada persekitaran luar sel.
Fungsi Membran Sel	- Mengawal pergerakan bahan masuk dan keluar dari sel (permeabiliti terpilih). - Memberi perlindungan kepada struktur dalam sel. - Menyediakan permukaan untuk tindak balas biokimia. - Membenarkan komunikasi antara sel melalui reseptor. - Mengekalkan kestabilan persekitaran dalaman sel (homeostasis).
Struktur Membran Sel	- Terdiri daripada model mozek cecair (fluid mosaic model). - Disusun oleh lapisan dwilipid fosfolipid. - Mempunyai protein membran (intrinsik & ekstrinsik). - Mengandungi karbohidrat (pada glikoprotein & glikolipid) untuk pengecaman sel. - Kolesterol hadir dalam membran haiwan untuk kestabilan dan fleksibiliti.

Jenis Sifat Membran sel

Jenis Sifat Membran	Maksud
Permeabel	Membenarkan semua jenis bahan melaluinya.
Impermeabel	Tidak membenarkan sebarang bahan melaluinya.
Semipermeabel	Membenarkan hanya sesetengah bahan tertentu melaluinya.
Permeabel Terpilih	Memilih bahan-bahan tertentu untuk dibenarkan masuk atau keluar dari sel.

Terdapat dua jenis pengangkutan utama membran sel

Jenis Pengangkutan	Tenaga Diperlukan	Arah Pergerakan	Contoh
Pengangkutan Pasif	Tidak diperlukan	Mengikut kecerunan kepekatan (tinggi → rendah)	Difusi, osmosis, difusi berfasiliti
Pengangkutan Aktif	Diperlukan (ATP)	Bertentangan dengan kecerunan kepekatan (rendah → tinggi)	Pam natrium-kalium

Perbandingan di antara Membran sel dengan Dinding sel (tumbuhan)

Ciri	Membran Sel	Dinding Sel
Kehadiran	Semua jenis sel (haiwan dan tumbuhan)	Hanya sel tumbuhan, sesetengah prokariot
Ketebalan	Nipis dan fleksibel	Tebal dan kaku
Komposisi	Fosfolipid dan protein	Selulosa (tumbuhan)
Fungsi	Mengawal keluar masuk bahan, komunikasi sel	Memberi bentuk, perlindungan, dan sokongan

Contoh soalan STPM:

1. (a)   Jelaskan dua perbezaan antara pengangkutan aktif dan pengangkutan pasif dalam sel.    [4]
    (b)   Nyatakan tiga kepentingan membran plasma. [3]
    (c)   Nyatakan tiga fungsi membran yang membantu kelangsungan hidup manusia.[3]
Anda boleh menulis jawapan dalam ruang komen!